Ο Οκτώβριος στη λαογραφία

Ο Οκτώβρης ή Οκτώβριος είναι ο δεύτερος μήνας του Φθινοπώρου και ο δέκατος μήνας του έτους. Έχει 31ημέρες και από μικρούς μας ταλαιπωρούσε με την ορθογραφία του μιας και δεν έχει το «μ» που έχουν οι διπλανοί του μήνες Σεπτέμβριος, Νοέμβριος κτλ. Άλλες ονομασίες του μήνα Οκτωβρίου είναι και Αϊ Δημήτρης ή Αϊ Δημητριάτης (από την θρησκευτική γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα), Σπαρτός ή Σποριάς ή Σπάρτης (γιατί οι γεωργοί σπέρνουν) και Βροχάρης (για τις ευεργετικές για τα φυτά βροχές του). Επίσης ο Οκτώβρης λέγεται και μικρό καλοκαιράκι εξ αιτίας της καλοκαιρίας που επικρατεί τις μέρες του, επιτρέποντας έτσι τις γεωργικές εργασίες που είναι απαραίτητες. Το όργωμα και η σπορά των χωραφιών καθώς επίσης και το φύτεμα των «χειμωνιάτικων λαχανικών», το μάζεμα (κατέβασμα) των κοπαδιών στα χειμαδιά και γενικότερα η προετοιμασία για τον επερχόμενο χειμώνα έχουν την τιμητική τους. Οι κρασοπαραγωγοί ανοίγουν ανήμερα του Αγίου Δημητρίου τα βαρέλια με το νέο κρασί της χρονιάς.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας συνηθίζουν να πηγαίνουν στην εκκλησία ένα μπουκάλι με αυτό το κρασί για να το ευλογήσει ο ιερέας. Ετοιμασίες όμως για το χειμώνα (και ιδιαίτερα μετά τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου) γίνονται και στα σπίτια. Στρώνονται στα πατώματα χαλιά, μοκέτες, χράμια, κουρελούδες και οτιδήποτε ανάλογο θα μας κρατήσει ζεστούς τους επόμενους μήνες. Σε πολλά νοικοκυριά αλλάζονται οι κουρτίνες, καθώς αντικαθίστανται οι λεπτές καλοκαιρινές με τις βαριές χειμωνιάτικες. Μια άλλη σημαντική αλλαγή στα σπίτια είναι η αλλαγή των ρούχων στις ντουλάπες. Αποθηκεύονται τα καλοκαιρινά ρούχα και στη θέση τους μπαίνουν τα ζεστά χειμωνιάτικα. Ο Οκτώβριος εξάλλου είναι ο μήνας που αλλάζουν στολές τα σώματα ασφαλείας. Οι παροιμίες για τον μήνα Οκτώβριο φαίνονται να προτρέπουν έντονα τους γεωργούς να σπείρουν τα χωράφια τους, αλλιώς η σοδειά τους θα είναι μικρή. Επίσης σύμφωνα με αυτές τα κουκιά καλό είναι να σπέρνονται του Αγίου Λουκά (18 Οκτωβρίου). Αναφορές ακόμα, στις παροιμίες, υπάρχουν και για το κατέβασμα των κοπαδιών στα χειμαδιά.