Καβγάδες ανάμεσα στα αδέρφια

Όλα είναι ήρεμα μέσα στο σπίτι, ενώ τίποτα δεν προμηνύει την καταιγίδα που έρχεται, ώσπου ξαφνικά: «Μαμάααααα!!!!», η κραυγή της Ελενίτσας αντιλαλεί σε κάθε χιλιοστό του δωματίου! «Ο Γιώργος δε μου δίνει την κούκλα μου!!!», ωρύεται και το πρόσωπό της είναι κατακόκκινο από θυμό. Ο Γιώργος, ξεπροβάλει κλαμένος και κοιτάζει με τα μεγάλα μάτια του που γυαλίζουν μια τη μαμά, μια την Ελενίτσα: «Εκείνη ξεκίνησε πρώτη. Ήρθε στο δωμάτιό μου και άρχισε να πειράζει τα παιχνίδια μου!!!»

Όσοι έχετε μικρά παιδιά, μια τέτοια σκηνή θα πρέπει να φαντάζει μάλλον οικεία. Όλα τα αδέρφια μαλώνουν. Άλλα περισσότερο, άλλα λιγότερο. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό;

1. Διαμόρφωση της ατομικής ταυτότητας. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, προσπαθεί να ορίσει τον εαυτό του και να διαφοροποιηθεί από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, με αποτέλεσμα συχνά να οδηγείται σε συγκρούσεις

2. Δυσλειτουργία στη σχέση μεταξύ γονέα – παιδιού. Όταν το παιδί νιώθει πως ο γονιός δεν ασχολείται όσο θα ήθελε μαζί του ή πως δείχνει μεγαλύτερη προσοχή στο αδερφάκι του, χρησιμοποιεί τις αδελφικές συγκρούσεις προκειμένου να τραβήξει την προσοχή και να ιεκδικήσει την αγάπη του πατέρα ή της μητέρας του

3. Αίσθημα αδικίας. Υπάρχει μια τάση, από την πλευρά του γονέα, να δικαιολογεί περισσότερο τα «παραπτώματα» του μικρότερου παιδιού της οικογένειας, καθώς είτε το θεωρεί πιο αδύναμο, είτε περιμένει πως το μεγαλύτερο παιδί θα πρέπει να φερθεί με κατανόηση και ωριμότητα. Αυτό αποτελεί μεγάλη παγίδα, καθώς το παιδί δεν παύει να είναι παιδί, ακόμα κι αν στα μάτια μας μοιάζει πια μεγάλο. Οι διακρίσεις, λοιπόν, που συνειδητά ή ασυνείδητα κάνουν οι γονείς, είναι δυνατόν να πυροδοτήσουν έντονους καβγάδες ανάμεσα στα αδέρφια

4. Η ηλικία και το φύλο. Φαίνεται πως οι αδελφικοί καβγάδες είναι συχνότεροι σε παιδιά είτε με μικρή διαφορά ηλικίας, είτε του ιδίου φύλου. Αυτό συμβαίνει γιατί στην περίπτωση αυτή τα παιδιά έχουν πάνω – κάτω κοινές ανάγκες με αποτέλεσμα δύσκολα να υποχωρούν σε αυτό που επιθυμούν

5. Διεκδίκηση προσωπικού χώρου. Συνήθως, η παραβίαση του προσωπικού χώρου, αποτελεί αιτία συγκρούσεων ανάμεσα σε αδέρφια με μεγάλη διαφορά ηλικίας (π.χ. προσχολική ηλικία – εφηβεία)

6. Ο τρόπος λειτουργίας της οικογένειας. Όταν οι διαφορές μέσα στην οικογένεια λύνονται μέσω της συζήτησης και όχι της σωματικής τιμωρίας, παρατηρούνται λιγότερες συγκρούσεις ανάμεσα στα αδέρφια

7. Ζήλια λόγω του ερχομού του δεύτερου παιδιού στην οικογένεια. Το πρωτότοκο παιδί, στην περίπτωση που δεν έχει προετοιμαστεί επαρκώς για τον ερχομό του νέου μέλους της οικογένειας, νιώθει πως «εκθρονίζεται» και πως χάνει την προσοχή από πάνω του. Έτσι, είναι πιθανό να αντιδράσει επιθετικά προς το αδερφάκι του, διεκδικώντας τη θέση του μέσα στην οικογένεια

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Προσπαθήστε να μην πάρετε τον ρόλο του «διαιτητή». Όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, δεν είστε εσείς αυτοί που πρέπει να κρίνετε ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Αφήστε τα παιδιά σας να βρουν μόνα τους τη λύση και παρέμβετε μόνο στην περίπτωση που κινδυνεύει η σωματική τους ακεραιότητα

• Φροντίστε να μην αδικείτε κάποιο από τα παιδιά σας. Δώστε τους να καταλάβουν πως το ενδιαφέρον, η φροντίδα και η αγάπη σας δεν διαφοροποιούνται από παιδί σε παιδί

• Συζητήστε με το παιδί σας για τα συναισθήματά του. Ο θυμός, η ανυπομονησία, η στεναχώρια είναι συναισθήματα που το παιδί είναι καλό να μάθει να τα αναγνωρίζει και να τα διαχειρίζεται μέσω του διαλόγου και όχι των συγκρούσεων

• Μην επεμβαίνετε αμέσως μόλις αρχίζει η σύγκρουση. Δώστε στα παιδιά σας την ευκαιρία να εκφράσουν την άποψή τους και να διαχειριστούν μόνα τους την κατάσταση. Εάν ο καβγάς συνεχίζεται για πολλή ώρα, προειδοποιείστε τα πως εάν τελικά χρειαστεί να παρέμβετε, οι συνέπειες θα είναι οι ίδιες και για τα δύο παιδιά

• Μην προσπαθήσετε να συζητήσετε μαζί τους κατά τη διάρκεια του καβγά. Όταν υπάρχει ένταση και θυμός είναι αδύνατον να ακούσουν αυτά που τους λέτε. Αργότερα, όταν θα είναι πιο δεκτικά, διερευνήστε το αίτιο της σύγκρουσης και καθοδηγήστε τα σε πιο λειτουργικούς τρόπους αντιμετώπισης των διαφωνιών τους

• Μείνετε σταθεροί στην επιβολή της όποιας συνέπειας έχετε ορίσει. Είναι σημαντικό τα παιδιά σας να καταλάβουν πως εννοείτε αυτά που λέτε

Να θυμάστε πως οι καβγάδες ανάμεσα στα αδέρφια δεν έχουν μόνο αρνητικές συνέπειες, καθώς τα βοηθούν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους, αλλά και στο πώς να διαχειριστούν στο μέλλον προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στις σχέσεις τους με τους άλλους. Με κάθε ευκαιρία συζητήστε με τα παιδιά σας για τον θυμό, τη ζήλια και τον ανταγωνισμό, τονίζοντας πως και τα τρία είναι φυσιολογικά ανθρώπινα συναισθήματα. Μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε τις θετικές αντιδράσεις των παιδιών σας και κυρίως να τους εκφράζετε συχνά την αγάπη και την πίστη σας σε αυτά!

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Ειδ. Αιγινήτειο Παν/κο νοσ.
Diploma in Dyslexia
Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας
Ιατρική Αθηνών