Ιούλιος

Ο μήνας Ιούλιος χρωστάει το όνομά του στο Ρωμαίο αυτοκράτορα Ιούλιο Καίσαρα, γιατί αυτός οργάνωσε το απέραντο κράτος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και ενοποίησε το πολύχρωμο μωσαϊκό των λαών της.

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι αποκαλούσαν τον Ιούλιο Εκατομβαιών, γιατί στη διάρκειά του γίνονταν θυσίες προς τιμή του θεού Απόλλωνα του Εκατομβαίου. Ο ελληνικός λαός τον Ιούλιο το λέει Αλωνάρη, γιατί αυτή την εποχή στα περισσότερα μέρη είναι ο καιρός του αλωνισμού.

Οι κίνδυνοι που παραμονεύουν τον Ιούλιο για την αγροτική παραγωγή, είναι πολλοί. Ένας απ’ αυτούς και μάλιστα πολύ έντονος, είναι ο κίνδυνος της κάψας του ήλιου, της ξηρασίας, αλλά και της ξαφνικής και καταστρεπτικής νεροποντής. Υπάρχουν επίσης οι κίνδυνοι απ’ τις αρρώστιες οι οποίες φουντώνουν με τη ζέστη. Αυτούς τους κινδύνους ο ελληνικός λαός τούς συνέδεσε με συγκεκριμένες μορφές του ημερολόγιου, για να μπορέσει να τους ελέγξει.

 

Έτσι λ.χ. συνδέει τον κίνδυνο της φωτιάς με τη γιορτή της Παναγίας της Βλαχέρνας, που γιορτάζεται στις 2 Ιουλίου, και γι’ αυτό ονομάζεται Παναγιά η Καψοδεματούσα. Συνδέει τον κίνδυνο της βροχής και του χαλαζιού με τη γιορτή του Αγίου Κήρυκου στις 15 Ιουλίου. Συνδέει τον κίνδυνο να μη μαραθούν τα στάχια με τη γιορτή της Αγίας Μαρίνας (παρετυμολογικά Μαρίνα - μαραίνει) στις 17 Ιουλίου. Η σχέση του λαϊκού ανθρώπου με τις μορφές του ημερολογίου του (τους αγίους του) είναι σχέση αμοιβαιότητας: Κάνε μου, να σου κάνω. Δώσε μου, να σου δώσω. Do ut des, κατά το λατινικό ρητό. Τιμάει λοιπόν τις γιορτές των αγίων, για να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους. Κρατά τη γιορτή τους, όπως λένε, δηλαδή δε δουλεύει εκείνη τη μέρα. Αλίμονό του αν δουλέψει, γιατί ιδιαίτερα οι μικροί άγιοι είναι εξαιρετικά μνησίκακοι και τιμωρούν τους παραβάτες! Ο καθηγητής Δημήτριος Λουκάτος συγκεντρώνει το πλήθος των σχετικών παραδόσεων στην εργασία του «Αργίαι και άγιοι τιμωροί».

Ο κίνδυνος από την κάψα και την καλοκαιρινή νεροποντή συνδέθηκε με τον Προφήτη Ηλία. Στο Ηλίας - ήλιος η λεκτική σύνδεση είναι φανερή, αλλά δεν είναι μόνον αυτή. Στο συναξάρι του προφήτη η σχέση του με τον ήλιο είναι σαφής: «Είναι εκείνος - ο Ηλίας - που τρεις φορές κατέβασε το πυρ από τον ουρανό και είναι επίσης εκείνος που με τη γλώσσα του εμπόδισε τη βροχή και δεν έβρεξε επί τρεισήμισι χρόνια. Και τον Ιορδάνη Ποταμό έσκισε και ανελήφθη με πύρινο άρμα στους ουρανούς.»

Στις κορυφές των βουνών, όπου βρίσκονται πάντα τα εκκλησάκια του, ο Προφήτης Ηλίας αντικατέστησε το Δία των αρχαίων μας προγόνων. Το Δία το Νεφεληγερέτη, τον κύριο του ήλιου, αλλά και της αστραπής, της βροχής και των ανέμων, μ’ ένα λόγο, το ρυθμιστή των καιρικών συνθηκών. Μ’ αυτή του την ιδιότητα, ο Δίας λατρευόταν στην αρχαία Ελλάδα την ίδια εποχή που γιορτάζεται κι ο δικός μας Προφήτης Ηλίας, δηλαδή τις πρώτες μέρες του τελευταίου δεκαημέρου του Ιουλίου, κατά τα λεγόμενα κυνικά καύματα. Η ιδιότητα του Προφήτη Ηλία ως ρυθμιστή των καιρικών συνθηκών, ιδιότητα που την κληρονόμησε από το νεφεληγερέτη Δία, γίνεται φανερή, ανάμεσα σε άλλα, και από τις μετεωρολογικές παρατηρήσεις που γίνονται τη μέρα της γιορτής του.

http://www.emprosnet.gr/