ΒΟΥΔΙΣΜΟΣ

Με τον όρο Βουδισμός ή Βουδδισμός εννοείται μία από τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου με κεντρικό πρόσωπο του μυθολογικού υλικού της τη ζωή και τη διδασκαλία του Σιντάτ(χ)α Γκοτάμα (Σιντάρτα Γκαουτάμα σανσκριτικά) Μπούντχα (Buddha) ή Βούδα ή Βούδδα, του Πεφωτισμένου όπως αποκαλείται ενίοτε.

Ο Βουδισμός είναι ένα από τα αρχαιότερα θρησκεύματα. Με τον όρο αυτό περιγράφουμε «ένα ευρύ φάσμα θρησκευτικών δοξασιών, φιλοσοφικών αρχών, εθίμων, θεσμών και ηθικών κανόνων που αποδίδονται στον Βούδα»" (ΕΣΥ τ. 50, Περιοδικό για νέους με άποψη, ΣΤΗΛΗ: Αντιαιρετικά, Νοεμ - Δεκ. 2007)</ref>. Ο ιδρυτής του, μετά από έξι χρόνια πνευματικής αναζήτησης και άσκησης, έφθασε στη φώτιση διαλογισμόμενος κάτω από ένα δέντρο. Έτσι, ονομάστηκε Βούδ(δ)ας, δηλαδή φωτισμένος.

Τότε και για τα επόμενα σαράντα πέντε έτη[1] δίδασκε τους ανθρώπους σύμφωνα με τη γνώση που είχε αποκομίσει μέσω της φώτισης. Μετά το θάνατό του, η διδασκαλία του μεταφερόταν προφορικά γι' αυτό και διαιρέθηκε σε τρεις κλάδους: Χιναγυάνα, Μαχαγυάνα, Βατζραγυάνα. Περίπου μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι ακολουθούν το βουδισμό. Στη Δύση έγινε γνωστός τα τελευταία χρόνια και αντιμετωπίζεται και σαν πνευματικός δρόμος. Η έκφραση του τι είναι Βουδισμός αποτελεί μια δύσκολη υπόθεση μια και κανένα βουδιστικό κείμενο δεν μπορεί να θεωρηθεί πως εκφράζει επίσημα αυτήν τη θρησκεία.[2]

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΔΙΣΜΟΥ

    Σύντομα μετά από το θάνατο του Βούδα (που σημαίνει «αυτός που αφυπνίστηκε») ή παρινιρβάνα, πεντακόσιοι μοναχοί συναντήθηκαν στο πρώτο συμβούλιο της Ρατζάγκρ(χ)α, υπό την ηγεσία του Κασυάπα, (Kashyapa). Ο Ουπάλι (Upali) απήγγειλε τον YO μοναστικό κώδικα (Βινάγια) όπως τον θυμόταν. Ο Ανάντα (Ananda), εξάδελφος, φίλος και αγαπημένος μαθητής του Σιντάτα -άτομο με καταπληκτική μνήμη- απήγγειλε τα μαθήματα του Βούδα (Σούτρα). Οι μοναχοί συζήτησαν τις λεπτομέρειες και ψήφισαν για την τελική μορφή του κειμένου. Κατόπιν δεσμεύτηκαν να απομνημονεύσουν το κείμενο και να το μεταφέρουν σε άλλους μοναχούς, καθώς επίσης και να το μεταφράσουν σε πολυάριθμες γλώσσες και διαλέκτους των ινδικών πεδιάδων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Βουδισμός παρέμεινε προφορική παράδοση σχεδόν για 200 χρόνια.

Στους επόμενους αιώνες, η αρχική ενότητα του Βουδισμού άρχισε να κομματιάζεται. Η σημαντικότερη διάσπαση εμφανίστηκε μετά από το δεύτερο συμβούλιο, που έγινε στο Βαϊσχάλι (Vaishali) 100 χρόνια μετά από το πρώτο. Μετά από αρκετές συζητήσεις μεταξύ μιας ανανεωτικής ομάδας και των παραδοσιακών μοναχών του Βουδισμού οι ανανεωτές έφυγαν διαμορφώνοντας την Μαχασάνγκ(χ)α[...] Στο πέρασμα του χρόνου από αυτή την ανανεωτική ομάδα διαμορφώθηκε η παράδοση (Μαχαγιάνα) της βόρειας Ασίας, της οποίας μίας σχολή είναι ο ζεν βουδισμός.

Οι παραδοσιακοί Βουδιστές, που αναφέρονται πλέον ως Στ(χ)αβιραβάντα (Sthaviravada) ή «ατραπός των πρεσβύτερων» (Τ(χ)εραβάντα στη διάλεκτο Πάλι), ανέπτυξαν ένα σύνθετο σύνολο φιλοσοφικών ιδεών πέρα από εκείνες που διευκρίνισε ο ίδιος ο Βούδας. Αυτές οι ιδέες συλλέχθηκαν και καταγράφηκαν με τον γενικό τίτλο Αμπιντάρμα (Abhidharma) ή «ανώτερες διδασκαλίες». Ωστόσο και εδώ προέκυψαν αλλεπάλληλες διαφωνίες, με αποτέλεσμα τη διάσπαση της αρχικής παραδοσιακής ομάδας σε 18 διαφορετικές σχολές που ανέπτυξαν η καθεμία τη δική της ανεξάρτητη ερμηνεία επί διαφόρων θεμάτων. Αυτές οι σχολές με τη σειρά τους εξαπλώθηκαν σε όλη την Ινδία και τη νότιο Ασία. Σήμερα, μόνο η σχολή της Σρι Λάνκα Τεραβάντα επιβιώνει.

Μανώλης Κουλιέρης & Χριστόφορος Φωτιάδης